В статье рассматривается исследование, посвященное применению современных технологий для снижения недопонимания между пилотами и авиадиспетчерами. Ранее основные усилия были направлены на упрощение и улучшение понимания сообщений в управлении воздушным движением (УВД), а также на разработку более эффективных стратегий обучения коммуникации в этой сфере. Тем не менее, проблемы в радиосвязи сохраняются, особенно в ситуациях, где недопонимание возникает из-за сложного оперативного или ситуационного контекста. Внедрение технологий автоматического распознавания речи (ASR) и машинного перевода (MT) может существенно снизить такие проблемы, повысив безопасность и предотвратив аварии и инциденты. В статье представлен проект системы ASR-MT, интегрированной в кабину пилотов и рабочие зоны авиадиспетчеров. Эта система не только улучшает качество связи, но и положительно влияет на когнитивную нагрузку, ситуационную осведомленность и распределение внимания. Основным каналом связи в УВД остается голосовая связь через УКВ, КВ и спутниковые диапазоны. Для обеспечения четкой, однозначной и эффективной коммуникации между пилотами и диспетчерами была разработана специализированная фразеология и терминология. Этот технический подъязык характеризуется ограниченным словарным запасом, строго определенными терминами, упрощенным синтаксисом и адаптированным произношением, что минимизирует вероятность ошибок. Однако, несмотря на эти усилия, барьеры для безопасной связи остаются значительными, что создает серьезные риски для авиационной безопасности. Проблемы коммуникации не только многочисленны, но и разнообразны, что усложняет их решение. Технология ASR, цель которой — преобразование речи в текст, в последние годы достигла значительного прогресса. Она уже успешно применяется в областях взаимодействия человека и компьютера, где речь признается более удобным и эффективным способом ввода данных. Внедрение таких технологий в авиационную отрасль может стать важным шагом к повышению безопасности и надежности коммуникации в УВД. Особое значение имеет использование систем ASR в военных самолетах, например, прямой голосовой ввод пилотами в Eurofighter Typhoon (2014), речевая система F35, обучение авиадиспетчеров с использованием автоматических систем распознавания речи, в настоящее время используемая, например, FAA США в симуляторах ATC.

https://doi.org/10.48081/HMLW3622

2024

Выпуск 4

Бұл мақалада мұражайлардың заманауи қоғамдағы орны мен маңыздылығы кеңінен зерттелген. Мұражайлар тарихи мұраны сақтау, мәдени білім беру, әлеуметтік мәселелерді шешу сияқты міндеттерді атқара отырып, заманауи мәдени өмірдің маңызды бөлігіне айналғаны қарастырылады. Сонымен қатар, мақалада цифрландыру, инклюзия және мәдениеттер арасындағы диалогты дамыту арқылы мұражайлардың жаңа рөлдеріне назар аударылады. Қазақстандағы мұражай ісінің тарихи даму кезеңдері мен қазіргі тенденциялары талданып, олардың ұлттық бірегейлікті қалыптастырудағы және сақтаудағы рөліне ерекше мән берілген. Мұражайлардың тек өткеннің куәгері ғана емес, сонымен қатар білім беру, зерттеу және мәдени іс-шараларды ұйымдастыру орталығы ретіндегі әлеуеті айқындалады. Мақалада мұражайлардың аймақтық бірегейлікті қалыптастырудағы маңызы, шығармашылық кеңістіктер ретіндегі рөлі, сондай-ақ аймақтық және ұлттық деңгейде мәдени туризмді дамытуға ықпалы қарастырылған. Заманауи технологияларды қолдану, инклюзивті орта қалыптастыру және креативті жобаларды жүзеге асыру арқылы мұражайлар өздерінің қоғамға тигізетін әлеуметтік-мәдени ықпалын арттыруда. Қазіргі жаһандық сын-қатерлер аясында мұражайлардың қызметі қайта ойластырылып, олардың әлеуметтік өзгерістерге бейімделуі маңызды орын алады. Қазақстан мұражайларының дамуы олардың заманауи мәдениеттегі орнын нығайтуға бағытталған жаңа мүмкіндіктерді ұсынады.

https://doi.org/10.48081/ZNTS7543

2024

Выпуск 4

В эру стремительного развития информационных технологий, роль медиа в формировании политической реальности становится все более значимой. В контексте Республики Казахстан, где происходят интенсивные трансформации как в обществе, так и в политической сфере, вопросу влияния медийного ландшафта на политические процессы уделяется особое внимание. В статье проводится анализ динамики воздействия медиа на политические процессы в Казахстане, рассматриваются вызовы, с которыми сталкивается медийное пространство страны. Информационные технологии, социальные медиа, традиционные средства массовой информации – все они играют свои уникальные роли в формировании общественного мнения и взаимодействии политических структур с гражданами. Развитие медийной сферы и ее влияние на политические процессы представляют собой важное направление исследований, нацеленных на повышение качества демократического участия граждан и эффективности формирования политических решений в современном Казахстане. Социальные медиа сегодня – это не только инструмент формирования общественного мнения и повестки дня. В том числе они являются механизмом воздействия на политические процессы внутри страны, тем самым оказывая влияние на государственную политику. Обсуждение актуальных тенденций позволит не только осветить текущее политическое поле Казахстана, но и раскрыть перспективы для дальнейших исследований и разработки рекомендаций по эффективному управлению информационными потоками в интересах развития открытого и информированного общества.

https://doi.org/10.48081/KBUV3224

2024

Выпуск 4

Мақалада Қазақстан аумағындағы еңбек көші-қоны, көрші мемлекеттермен осы процесті басқару және реттеу қарастырылады. Бұл зерттеудің негізгі бағыты еңбек көші-қоны процестерін реттейтін құқықтық және институционалдық механизмдер, сондай-ақ заңсыз көші-қонмен байланысты проблемалар болып табылады. Ұлттық заңнама туралы ақпараттың бастапқы көзі ретінде көші-қонды басқару және статистика жөніндегі ұлттық органдардың электрондық базалары мен сайттары да қарастырылды. Зерттеу жүргізу үшін ЕҚЫҰ (Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы), ХҚҰ (Халықаралық көші-қон ұйымы) және ХЕҰ (Халықаралық еңбек ұйымы) 2006 жылғы басшылығында баяндалған теориялық ережелер мен практикалық ұсынымдар пайдаланылды, бұл еңбек көші-қонын басқарудың ұлттық тетіктеріне жан-жақты талдау жүргізуге мүмкіндік берді. Бұл мәселенің өзектілігіне қарамастан, көптеген олқылықтар анықталды, мысалы, келетін және кететін еңбек мигранттарының саны туралы нақты деректер жоқ. Соңғы статистика сыртқы көші-қонның жалпы санын көрсетеді. Еңбек көші-қоны еңбек нарығына және жұмыссыздық деңгейіне әсер ететін елдің маңызды сипаттамасы болғандықтан, осы процесті бақылау және заңдастыру қажет. Көші-қон рәсімдерін оңтайландыру үшін ақпараттық технологияларды енгізу. Бұл процесті басқару ішкі және сыртқы факторларды ескеретін кешенді тәсілді қажет етеді.

https://doi.org/10.48081/LEKN9516

2024

Выпуск 4

Статья посвящена историко-философскому анализу феномена «машинного мышления», а так же эволюции и трансформации идеи «искусственного интеллекта» (далее ИИ). Данный переход является ключевым этапом эволюции знаний и технологий. Он отражает процесс прогресса в аспекте философии и инженерии, а также человеческого понимания разума.Рассмотрены наиболее значимые этапы его развития, начиная с философских концепций периода античности и заканчивая современным состоянием технологий. Авторы рассматривают влияние ИИ на социум, критически оценивают как положительные, так и отрицательныевоздействия повсеместной цифровизации на общество. В статье подчеркнута необходимость комплексного подхода к регулированию влияния ИИ на общественные институты. В прогнозной версии обсуждены перспективы взаимодействия человека и машины в будущем, а также возможные альтернативы для достижения гармоничного протекания процесса цифровизации в обществе. Особое внимание уделено вопросам этики, рассмотренавероятность экзистенциальных рисков, которые могут иметь место при внедрении технологий ИИ. Статья подчеркивает важность дальнейшего осмысления проблемы разума и «машинного мышления», его влияниена трансформацию сознания и потенциальные возможности регулирования внедрения такой технологии в социум.

https://doi.org/10.48081/ENLS4424

2024

Выпуск 3

Бұл мақалада қазіргі философияда трансцендентализмнің өзектілігі және оның Канттан бастап Мерло-Понтиге дейінгі эволюциясы қарастырылады. Мақалада философия тарихындағы осы ағымның теориялық негіздері, оның дамуына әсер еткен негізгі идеялар мен концепциялар талданады. Канттың трансценденталды идеализмімен басталған философиялық бағыттың Гуссерльдің феноменологиясы мен Мерло-Понтидің сезімдік дене теориясы арқылы қалай тереңдегені сипатталады. Сонымен қатар, трансцендентализмнің қазіргі заманғы ғылым мен философиядағы орны көрсетіліп, оның адамның танымдық мүмкіндіктерін зерттеудегі маңыздылығы ашылады. Мақалада трансцендентализмнің негізгі аспектілері, атап айтқанда, оның танымдық құрылымдарды түсінудегі рөлі, субъективтілік пен объективтілік арасындағы байланыстарды зерттеудегі орны, сондай-ақ тәжірибе мен қабылдауды философиялық тұрғыда қайта түсіндіру тәсілдері талданады. Ральф Уолдо Эмерсон мен Генри Дэвид Торо сияқты ойшылдар табиғаттың адамға рухани және моральдық тұрғыдан әсер ететінін, сонымен қатар жеке тұлғаның дамуы үшін маңызды екенін атап өткен. Бұл философиялық бағыт қазіргі заманда да экология, этика және адамтану салаларында өзекті болып табылады. Қазіргі заманғы философияда трансцендентализм идеялары өзектілігін сақтап отыр, әсіресе Морис Мерло-Понти сияқты философтардың еңбектері арқылы. Ол ақыл мен табиғат арасындағы бөліністі қайта бағалауды ұсынып, сананың материалдық әлеммен тығыз байланыста екенін алға тартады. Бұл мұра этика, экология және сана философиясына әсерін тигізіп, трансцендентализмнің қазіргі заманғы философиялық дискурсындағы маңыздылығын растайды

https://doi.org/10.48081/FCUH5231

2024

Выпуск 3

Статья посвящена анализу межкультурного диалога в условиях современных миграционных процессов, которые становятся важным фактором формирования культурных и социальных изменений в глобализированном мире. В данной работе рассматриваются основные аспекты взаимодействия различных этнических и культурных групп, возникающие в результате миграции, а также влияние этих процессов на общественные и культурные нормы. Особое внимание уделяется роли межкультурной коммуникации в адаптации мигрантов и преодолении социальных барьеров, таких как расизм, ксенофобия и культурные различия. Анализируются как позитивные, так и негативные стороны миграции, включая вызовы, связанные с интеграцией, а также возможности для создания многообразных и инклюзивных обществ. В статье подчеркивается значение образования, медиа и государственных инициатив в поддержке межкультурного диалога и формировании более толерантных и открытых социальных структур. В работе авторы отмечают как взаимодействуют культуры в условиях миграции и как это влияет на общественные и культурные нормы. Работа направлена на изучение того, как миграция может стать не только вызовом, но и возможностью для обогащения культурного ландшафта и формирования нового типа социальной гармонии.

https://doi.org/10.48081/TQQH2428

2024

Выпуск 3

Мақалада мәдени өмірдің әртүрлі формаларының жастар өмірінің құрылымындағы орны, олардың қажеттіліктері, қызығушылықтары мен құндылықтары талданады. Жастардың әртүрлі топтарының мәдениетті өндіру мен тұтынуға қатысуы, сондай-ақ олардың осы үдеріске әсері жастардың мәдени бейімділіктерін қалыптастырудағы қайшылықты тенденциялардың және олардың мәдениет саласындағы ұстанымдарының көрінісі ретінде қарастырылады. Мәдениет саласындағы мүдделер әлсіз көрініспен және олардың ең маңызды түрде ұсынылған бөлігінде нақты және виртуалды коммуникациялардың басым маңыздылығымен сипатталады; классикалық және заманауи мәдениетті тұтынудан күтілетін қарама-қайшылықтарды көрсетеді және мәдени өндіріске қатысудың алғы шарты ретінде жастардың жеткілікті жоғары шығармашылық әлеуетін көрсетеді. Қазіргі жастардың мәдениетке деген құндылық қатынасы олардың өмірлік жағдайларының, өмір сүру жағдайларының тұрақтылығы мен тұрақсыздығы дәрежесінің әсерінен айтарлықтай өзгереді. Мақалада мәдени құндылықтардың қазіргі жастардың тұлғасын қалыптастыруға әсері қарастырылған. Мәдени мұраның негізгі аспектілері мен олардың өскелең ұрпақтың дүниетанымы үшін маңызы қарастырылады. Мәдени дәстүрлер мен құндылықтарды қабылдауды өзгертетін жаһандану және цифрландыру үдерістеріне ерекше назар аударылады. Бұл өзгерістердің оң және теріс салдары талданады.

https://doi.org/10.48081/KBBC3679

2024

Выпуск 3

Казахстан, как большая территория с богатой историей и многокультурным населением, представляет собой уникальный объект для изучения исторической демографии. Историческая демография позволяет понять, как различные этнические группы, социальные и экономические условия, а также миграционные потоки сформировали нынешнюю картину населения Казахстана. Отдельно необходимо подчеркнуть и роль исторической демографии Казахстана в вопросах формирования национальной идентичности. Демографические изменения, такие как процесс казахской национальной мобильности, становление казахской диаспоры, влияние различных этнических и культурных групп, имеют большое значение для формирования чувства национальной общности и культурной идентичности. Понимание демографической истории позволяет лучше осознать причины и следствия этнических, культурных и социальных процессов, влияющих на современное общество Казахстана. Наконец, историческая демография служит инструментом для оценки демографических проблем и перспектив развития Казахстана. Знание демографической истории помогает предсказать будущие тенденции, такие как старение населения, урбанизация, снижение рождаемости или рост миграции. Это имеет важное значение для выработки государственной политики в области образования, здравоохранения, социального обеспечения и других областей. Основные цели статьи: анализ влияния социальных и экономических факторов на демографические процессы в Казахстане.

https://doi.org/10.48081/WIHB2480

2024

Выпуск 2

В статье дан анализ межнациональным конфликтам, где были рассматрены их причины и природа возникновения. Межэтнические отношения всегда относились к одной из главных сфер, которые обеспечивали стабильность в общественном развитии, особенно в условиях разнообразия языков, культур и конфессии. Политические реформы, разнообразные преобразования в нашей стране не могут осуществляться без мирного сосуществования всех народов и народностей, проживающих здесь. Исследование данной проблемы, представляется важным в целях сохранения стабильности в казахстанском обществе. В данной статье рассматриваются особенности возникновения межэтнических конфликтов и обосновывается актуальность их изучения. Темы межнациональных отношений всегда были и продолжают быть одним из главных аспектов общественно-политической заинтересованности данной проблемы. В работе авторами изучена межэтническая обстановка в контексте предотвращения разногласии между различными народностями, которые имеют вероятность транформироваться в различные столкновения и противоборства на национальной почве. Все социальные, экономические и политические изменения в нашей стране неизбежно затрагивают межнациональные отношения. И их обострение может негативно влиять на консолидацию казахстанского общества, плодотворный межкультурный диалог и социальную интеграцию. С такими проблемами сталкиваются многие государства. Авторы на примере Кордайских событий, обосновывают актуальность данной проблемы. На сегодняшний день чувствуется недостаток в свежих взглядах по преодолению противоречий в этнических вопросах.. Для многонационального государства Казахстан межнациональная консолидация является значимой потребностью для претворения в жизнь различных реформ и изменений.

https://doi.org/10.48081/NGXI7780

2024

Выпуск 2